DATENBANK

Arnold Verhel, a professor of philosophy at Franeker, was acquainted with Cartesianism but adhered to Peripatetic philosophy. His "Sylva quaestionem physicarum De anima rationali" concentrated in essence on the nature of the rational soul, its immortality, its relation to the body, as well as on a number of theological issues. None of the 174 questions of this psychological work is devoted to the theory of species: Verhel thought that the need for intelligible species was just self-evident. lt is interesting to note that Descartes was not completety absent from Verhel's reflections on psychology. Thus, Cartesian philosophy of mind and Aristotelian naturalism meet in the following discussion of the seat of the soul. "Dicitur intellectum habere sedem in cerebro, non subjective, sed objective. Quatenus in cerebro formantur phantasmata, objecta intellectus, & cognitionis; ex quibus intellectus agens forma speciem intelligibilem; qua rem repraesentatam intellegit." This passage represents a terminological and doctrinal synthesis of Cartesian and Peripatetic views. As in Descartes, the soul has its seat in the brain. Yet, it does not inhere in the brain as an accident in a subject, but it inheres there "objectively": the soul depends on the phantasms (which Descartes replaced by brain patterns on the pineal gland) for the contents of knowledge. Where Descartes hypothesized the generation of ideas occasioned by patterns on the pineal gland, VerheI still subscribed to the production of intelligible species through which the represented thing is known.

Quelle: Spruit, Leen: Species intelligibilis: from perception to knowledge, Bd. 2: Renaissance controversies, later scholasticism, and the elimination of the intelligible species in modern philiosophie, Köln, 1995

De zerk er naast is niet zichtbaar omdat het kleed in het koor de zerk volledig bedekt. Dit is jammer want het is een bijzonder gave en fraaie zerk met opmerkelijk beeldhouwwerk en familiekwartieren. Het randschrift is:

Ao 1664 den 10 Februarij sterf den Hooch geleerden D. Arnoldi Verhel Philosophi Professor ....r oudt 84 Iaer Ao 1659 den 4 oktober sterf juffrou Riemke Gravius syn huisvrou oudt 54 Iaer ende liggen hier begraven Verhel Lange Verhel Gravius

tekst onder beeldhouwwerk op cartouche is:

Louwe In tumulum incomparabilis Philosophi Weede D. Arnoldi Verhel

Conditur hac sarua Magnus Verhellius umbra Ingenius lanti non habet umbra viri Qoud .... Doctor per seros ci aruitannos aethatis .. sibi conciliavit opes H. Neuhusius Dewijs Beer Pijl Bijlant

OPMERKINGEN:

Het fraaie onbeschadigde beeldhouwwerk bevat twee wapens. Links het mannelijke wapen van Verhel, drie franse lelies met daaronder een wolf. En rechts het vrouwelijke van Gravius, een liggende wassenaar met drie sterren. Verder een links en rechts kijkende traliehelm. De linker heeft als helmteken een wolf en de rechter een opgeheven arm met gebalde vuist boven een wrongkroon.

Zowel links als rechts zijn over de volle lengte van de zerk vier familiekwartieren aangebracht. Links, van vaderszijde: Verhel, een wolf en drie lelies; Louwe, gevierendeeld met twee keer drie X tekens en 2 keer vier lijntjes; De Wijs, één vlak met twee uitgetande lijnen, daarnaast een vlak met drie zwaarden en er onder een groot vlak met twee uitgetande lijnen; Pijl, één vlak met drie omhoog wijzende pijlen. Van moederszijde: Lange, drie lelies met in het midden een cirkel; Weede, zes lelies; Beer, een beer op een rots en Bijlant, een kruis.

Arnoldus Verhel is geboren op 29 augustus 1583 te Amersfoort (volgens de grafsteen is hij geboren in 1580). Hij was een zoon van Hendrik Verhel en Anna Grootvelt. (volgens wapens zerk is moederkant niet grootvelt, maar Lang). Die welgesteld en rijk en in groot aanzien stonden.

Al op 16-jarige leeftijd promoveerde 1599 hij tot Mag. art. (meester in de vrije kunsten). Op 4 juni 1600 deed hij zijn intrede in de orde der capucijners te Mechelen, leerde er theologie en filosofie. In 1609 woonde te Brussel in klooster. Bevalt hem niet goed en vlucht in 1613 naar zijn ouders. dit herhaalde zich enige malen en in 1614 wordt hij bij zijn ouders weg gehaald en opgesloten in klooster te Mechelen. Op 2 sepetember 1616 vlucht hij opnieuw en nu defenitief en komt in Franeker.

Op 12 september 1617 wordt hij toegelaten als advocaat aan het hof te Leeuwarden. Op 12 oktober 1616 werd hij te Franeker ingeschreven als student in de rechten en op 5 juli 1617 bevorderde professor Buis hem tot J U D (meester in beide rechten). Op 3 september 1618 werd hij benoemd tot buitengewoon hoogleraar in de filosofie. Op 17 september 1620 werd hij bevorderd tot gewoon hoogleraar. Hij was algemeen geacht en bemind: de studenten noemden hem gewoonlijk vader Verhel. Hij deed veel publicaties, oa Summa Metaphysica in 1622.

Van 1633 tot 1648 bibliothecaris van de academie fran. en maakte eerste catalogus van de boeken uitgegeven door Balck 1644. Als leraar was hij goed en duidelijk tegenover studenten. Maar met de senaat kreeg hij mot door boeken van de academie te verkopen aan studenten en publiek en geld lenen aan idem dat va de aca was. verantwoording roepen. tijdens zijn 4de lectoraat op 14 februari 1664 stierf hij.

Hij huwde eerst met Aukje Anstra en na diens vroege dood met Riemke Gravius, die op 4 october 1659 is overleden, 54 jaar oud. Er waren 4 kinderen, twee jongens en twee meisjes. Verhel is overleden op 14 februari 1664, 81 jaar oud.

Evenals zijn geboortedatum wordt de datum van zijn sterven en de ouderdom op de grafzerk anders vermeld, namelijk 10 februari 1664, in de ouderdom van 84 jaar.

Professor für Philosophie an der Universität Franeker